تولید بیرویه زبالههای بیمارستانی، به ویژه در کشور ما، به یک چالش جدی زیستمحیطی تبدیل شده است. بر اساس گفتههای علیرضا زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، میزان تولید زبالههای بیمارستانی در کشور ما، حدود ۲۷ درصد بیشتر از استانداردهای جهانی است. این آمار هشداردهنده نشان میدهد که سیستم مدیریت پسماندهای بیمارستانی ما با مشکلات جدی روبرو است.
عوامل متعددی در افزایش تولید زبالههای بیمارستانی نقش دارند. از جمله این عوامل میتوان به افزایش تعداد بیمارستانها، استفاده بیرویه از مواد یکبار مصرف در مراکز درمانی، عدم تفکیک صحیح زبالهها و نبود سیستمهای مناسب برای دفع زبالههای عفونی اشاره کرد. علاوه بر این، قدیمی بودن بسیاری از بیمارستانهای کشور و عدم توجه به استانداردهای زیستمحیطی در طراحی و ساخت آنها نیز بر افزایش تولید زبالههای بیمارستانی دامن زده است.
زبالههای بیمارستانی به دلیل وجود مواد عفونی و شیمیایی، خطرات جدی برای سلامتی انسان و محیط زیست دارند. این زبالهها میتوانند حاوی میکروبها، ویروسها، مواد رادیواکتیو و مواد شیمیایی خطرناکی باشند که در صورت دفع نامناسب، وارد خاک، آب و هوا شده و موجب آلودگی محیط زیست و شیوع بیماریها شوند.

برای مقابله با این بحران، باید اقدامات جدی و همه جانبهای انجام شود. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- توسعه سیستمهای جمعآوری و دفع بهداشتی زبالههای بیمارستانی: جداسازی و دفع ایمن زبالههای بیمارستانی در محل تولید، استفاده از تجهیزات مناسب برای جمعآوری و حمل و نقل زبالهها و احداث مراکز بهداشتی برای دفع زبالههای عفونی
- کاهش تولید زباله: استفاده از مواد قابل بازیافت، کاهش مصرف مواد یکبار مصرف، آموزش پرسنل بهداشتی در خصوص مدیریت صحیح زبالهها و بهینهسازی مصرف انرژی و آب در بیمارستانها
- بهروزرسانی قوانین و مقررات: تدوین قوانین و مقررات سختگیرانهتر برای مدیریت پسماندهای بیمارستانی و اعمال جریمههای سنگین برای متخلفان
- توجه به طراحی سبز بیمارستانها: طراحی و ساخت بیمارستانهای جدید با رویکرد زیستمحیطی و استفاده از فناوریهای نوین برای کاهش تولید زباله و مصرف انرژی
- ترویج فرهنگ مدیریت سبز: افزایش آگاهی عمومی در مورد اهمیت مدیریت صحیح زبالههای بیمارستانی و تشویق مردم به مشارکت در این امر
با اتخاذ این اقدامات، میتوان به تدریج بر مشکل تولید زبالههای بیمارستانی غلبه کرد و محیط زیست را از خطرات ناشی از این زبالهها محافظت کرد. همچنین، کاهش هزینههای مدیریت پسماند و بهبود کیفیت خدمات درمانی از دیگر مزایای این اقدامات خواهد بود.
در نهایت، باید توجه داشت که مدیریت صحیح زبالههای بیمارستانی، مسئولیتی مشترک برای همه دستگاههای اجرایی، مراکز درمانی و مردم است. با همکاری و همدلی همه جانبه میتوان به این هدف دست یافت.