کمبود آهن یکی از شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در میان نوجوانان دختر است که می‌تواند تمرکز، یادگیری و رشد فیزیکی آنها را با خطر جدی مواجه کند. وزارت بهداشت با بهره‌گیری از «دستورالعمل کشوری مکمل‌یاری» و اجرای برنامه توزیع هفتگی مکمل آهن، می‌کوشد این چالش را در مدارس متوسطه اول و دوم برطرف کند.
ابعاد مسئله و نحوه اجرا
- پژوهش‌های دانشگاه‌های علوم‌پزشکی نشان می‌دهد حدود ۱۸ درصد از دانش‌آموزان دختر در این دو مقطع دچار کمبود آهن هستند.
- بر اساس دستورالعمل، هر دانش‌آموز دختر یک بار در هفته به مدت ۱۶ هفته، مکمل حاوی ۳۰ تا ۶۰ میلی‌گرم آهن دریافت می‌کند. هدف اصلی، پیشگیری از فقر آهن و کم‌خونی است، نه درمان موارد حاد.
یک مطالعه تحقیقاتی در ۸ استان محروم و مناطق حاشیه‌ای تهران، با محوریت دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، در حال پاسخ به سؤالاتی از این دست است:
- چرا با اجرای طرح، همچنان کم‌خونی شیوع بالایی دارد؟
- آیا روش کنونی توزیع و جذب مکمل توسط دانش‌آموزان بهینه است؟
نتایج این تحقیق، مبنای بازنگری در دوز، نوع مکمل و حتی تغییر تأمین‌کننده خواهد بود.
چالش‌ها و چشم‌انداز اصلاح
نهادهای بهداشتی با دو چالش اصلی روبه‌رو هستند:
- باورهای نادرست مرتبط با طب سنتی که مانع توزیع مکمل در برخی مدارس می‌شود
- امتناع دانش‌آموزان به دلیل عوارض گوارشی احتمالی یا طعم نامطبوع مکمل
برای رفع این موانع، وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش قرار است:
- دوره‌های آموزشی ویژه مدیران و مربیان درباره نقش حیاتی مکمل در سلامت نوجوانان برگزار کنند
- همکاری دفتر طب ایرانی برای مقابله با خرافات و ترویج بهره‌مندی از دستاوردهای علمی
با ارتقای آگاهی‌های مؤثر و بازخورد مداوم از مدارس، این برنامه می‌تواند به الگویی موفق برای کاهش فقر آهن و افزایش کیفیت یادگیری تبدیل شود.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
