۸ فوتی به دلیل «هاری» در نیمه نخست سال برنامه واکسیناسیون سگ‌های پرسه‌زن
رئیس اداره بیماری‌های منتقله از حیوان به انسان وزارت بهداشت با اشاره به ثبت بیش از ۲۱۵ هزار مورد حیوان‌گزیدگی در شش ماهه نخست امسال و مرگ هشت نفر بر اثر هاری، تأکید کرد: هاری بیماری صددرصد کشنده و در عین حال صددرصد قابل پیشگیری است؛ لذا مراجعه فوری به مراکز پیشگیری پس از هر گزش حیوان حیاتی است.
آنچه آمار می‌گوید
- در نیمه اول امسال ۲۱۵ هزار و ۳۱۸ مورد حیوان‌گزیدگی ثبت شده که نسبت به دوره مشابه قبل تغییر معنادار نداشته اما موارد مرگ‌ومیر براثر هاری از ۱۵ نفر در نیمه اول سال گذشته به ۸ نفر کاهش یافته است.
- سگ‌ها با ۶۷ درصد و گربه‌ها با ۳۰ درصد بیشترین عامل حیوان‌گزیدگی‌اند؛ سهم حیوانات اهلی مانند گاو و گوسفند و نیز حیات‌وحش به ترتیب حدود ۲ و ۱ درصد گزارش شده است. نکته نگران‌کننده این است که ۶۰ درصد مرگ‌ومیرهای ناشی از هاری مربوط به گزش سگ‌های بلاصاحب (پرسه‌زن) بوده است.
چرا مراجعه فوری حیاتی است
هاری زمانی قابل درمان است که پیش از بروز علائم جدی و عصبی، با یک پروتکل پیشگیری پس از تماس (واکسن و ایمنوگلوبولین در موارد لازم) مدیریت شود. پس از ظهور علائم بالینی، درمان مؤثر وجود ندارد و بیماری معمولاً کشنده است. تمامی خدمات پیشگیری در مراکز مشخص پیشگیری از هاری (معمولاً مراکز جامع سلامت) رایگان ارائه می‌شود.
سیاست ملی تا ۲۰۳۰ و نقش واکسیناسیون سگ‌ها
ایران متعهد به حذف هاری انسانی ناشی از سگ تا سال ۲۰۳۰ است و برای این منظور هدف‌گذاری شده که حداقل ۷۰ درصد سگ‌های پرسه‌زن واکسینه شوند. براساس برآوردهای اولیه، واکسیناسیون چند میلیونی (حدود ۳ تا ۴ میلیون سگ در سال) مورد نیاز است و سازمان دامپزشکی همراه با انستیتو پاستور در صدد افزایش تولید و تأمین واکسن هستند. اثربخشی واکسن‌ها و پوشش کافی از اولویت‌های فنی برنامه اعلام شده است.
چه باید کرد؛ توصیه‌های کلیدی برای عموم مردم و صاحبان حیوانات
- پس از هر گزش، خراش یا تماس مشکوک با سگ یا گربه، فوراً به نزدیک‌ترین مرکز پیشگیری از هاری مراجعه کنید تا بر اساس شدت تماس، واکسن و در صورت نیاز ایمنوگلوبولین تزریق شود.
- صاحبان حیوانات خانگی و دامداران پرونده بهداشت حیوانی تشکیل دهند، واکسیناسیون سالیانه را انجام دهند و اقدامات پیشگیرانه مانند ضدانگل داخلی و خارجی را پیگیری کنند تا هم سلامت حیوان و هم سلامت جامعه حفظ شود.
ضرورت مدیریت سگ‌های بلاصاحب و رویکرد میان‌بخشی
کنترل هاری نیازمند کار مشترک میان وزارت بهداشت، سازمان دامپزشکی، شهرداری‌ها و نهادهای محلی است: واکسیناسیون گسترده، عقیم‌سازی هدفمند، آموزش عمومی در مورد رفتار ایمن با حیوانات و شبکه‌سازی مراکز درمانی برای پاسخ سریع به گزش، ترکیبی از اقدامات است که می‌تواند به حذف هاری انسانی منجر شود. طرح‌هایی مانند برنامه‌های واکسیناسیون محله‌ای و اطلاع‌رسانی هدفمند در فصل‌هایی که حیوان‌گزیدگی کمتر می‌شود، باید تقویت شوند.
پیام نهایی
هاری هنوز هم جان می‌گیرد، اما ابزارهای پیشگیری مشخص و در دسترس‌اند؛ واکسیناسیون حیوانات، رفتار ایمن در مواجهه با حیوانات و مراجعه فوری پس از گزش، سه رکن بزرگ پیشگیری‌اند. تحقق هدف حذف هاری تا ۲۰۳۰ مستلزم سرمایه‌گذاری، هماهنگی بین‌بخشی و مشارکت فعال مردم است.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتاکریمی
About the Author
