n00020221 b
شقایق هادی‌زاده، متخصص تغذیه کلینیک دیابت رویان، با تأکید بر اهمیت سبک زندگی سالم در پیشگیری و کنترل دیابت، دیدگاه‌های رایج درباره محصولات رژیمی و قندهای طبیعی را به چالش می‌کشد. به گفته او، بسیاری از باورهای مرسوم درباره تغذیه دیابتی‌ها نیاز به بازنگری دارد و مصرف بی‌رویه حتی قندهای به‌ظاهر طبیعی نیز می‌تواند سلامت دیابتی‌ها را به خطر اندازد.
هشدار متخصصان تغذیه: چرا شیرینی‌های رژیمی برای دیابتی‌ها بی‌خطر نیستند؟
میل به طعم شیرین در افراد مبتلا به دیابت اغلب منجر به روی آوردن به شیرینی‌های رژیمی و محصولات حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی می‌شود. با این حال، متخصصان تغذیه هشدارهایی جدی در مورد این محصولات مطرح می‌کنند. اگرچه شیرین‌کننده‌های مصنوعی قند ساده ندارند و مستقیماً باعث افزایش فوری قند خون نمی‌شوند، مصرف طولانی‌مدت آن‌ها دو مشکل عمده ایجاد می‌کند:
افزایش میل به شیرینی: این شیرین‌کننده‌ها چندین برابر قند معمولی شیرین‌تر هستند و استفاده مداوم از آن‌ها می‌تواند آستانه چشایی فرد را تغییر داده و میل شدیدتری به طعم شیرین ایجاد کند. این امر در بلندمدت مدیریت رژیم غذایی را دشوارتر می‌سازد.
تغییر فلور میکروبی روده: مطالعات نشان می‌دهند که شیرین‌کننده‌های مصنوعی ممکن است بر تعادل باکتری‌های مفید روده تأثیر بگذارند. این تغییرات می‌توانند بدن را مستعد مشکلات جدیدی کنند و حتی عوارض مرتبط با دیابت را تشدید کنند.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که اتکا به شیرینی‌های رژیمی به عنوان راه‌حلی بی‌دردسر برای دیابتی‌ها، یک تصور نادرست است و باید با احتیاط فراوان مورد توجه قرار گیرد.
قندهای طبیعی: مرزی باریک بین مفید و مضر برای کنترل دیابت
یکی دیگر از باورهای غلط رایج در میان بیماران دیابتی، بی‌خطر بودن مطلق قندهای طبیعی است. بسیاری تصور می‌کنند مصرف خرما، کشمش، انجیر خشک یا عسل به دلیل طبیعی بودن، مشکلی برای کنترل قند خون ایجاد نمی‌کند. اما دکتر هادی‌زاده تأکید می‌کند که این قندها نیز در صورت مصرف بی‌رویه، به شدت قند خون را افزایش می‌دهند و باید با احتیاط و به صورت محدود استفاده شوند. میزان و زمان مصرف این مواد در رژیم غذایی دیابتی‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد و باید زمانی مصرف شوند که قند خون بیمار در وضعیت کنترل‌شده باشد.
مدیریت دیابت با رژیم غذایی: از کربوهیدرات‌ها تا چربی‌های سالم
مدیریت صحیح دیابت بیش از محدود کردن صرف شیرینی‌های رژیمی و قندهای ساده است و بر یک رویکرد جامع تغذیه‌ای و سبک زندگی سالم تمرکز دارد.
اهمیت کاهش وزن: اضافه وزن و چاقی از عوامل اصلی بروز و تشدید دیابت هستند. کاهش ۷ تا ۱۰ درصدی وزن اولیه می‌تواند تأثیر بسزایی در کنترل بیماری و حتی کاهش نیاز به دارو داشته باشد.
انتخاب صحیح کربوهیدرات‌ها: برخلاف باور غلط رایج، حذف کامل کربوهیدرات‌ها از رژیم غذایی دیابتی‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، زیرا بدن به عنوان منبع اصلی انرژی به آن‌ها نیاز دارد. توصیه می‌شود بیماران از کربوهیدرات‌های پیچیده و کامل مانند نان‌های سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای استفاده کنند. مصرف سبزیجات و سالاد همراه با وعده‌های اصلی نیز می‌تواند از نوسانات قند خون، به‌ویژه پس از غذا، جلوگیری کند.
اصول کلی رژیم غذایی مناسب:
تقسیم وعده‌های غذایی به سه وعده اصلی و دو تا سه میان‌وعده.
ترکیب نان سبوس‌دار با منابع پروتئینی مانند تخم‌مرغ یا جوی دوسر (اوت‌میل) با شیر در صبحانه.
گنجاندن پروتئین‌هایی چون گوشت، مرغ یا حبوبات در کنار کربوهیدرات‌های متعادل (برنج یا نان) در ناهار و شام.
غذاهایی مانند عدسی و خوراک لوبیا گزینه‌های بسیار مناسبی هستند.
محدودیت و حذف برخی مواد غذایی: در حالی که رویکردهای نوین تغذیه‌ای بر مصرف متعادل تأکید دارند، برخی مواد غذایی باید به شدت محدود یا در صورت عدم تنظیم قند خون، حذف شوند:
شیرینی‌ها، شکلات، قند و شکر که حاوی قندهای ساده هستند.
غذاهای شور، فست‌فودها و مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب ترانس و چربی‌های اشباع، که باعث مقاومت به انسولین می‌شوند.
رژیم‌های غذایی توصیه شده: رژیم مدیترانه‌ای به دلیل ماهیت ضدالتهابی خود، تأثیر مثبتی بر کنترل دیابت دارد. رژیم کتوژنیک، اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت تأثیراتی داشته باشد، اما استفاده طولانی‌مدت از آن توصیه نمی‌شود و حتماً باید تحت نظر متخصص انجام گیرد.
چالش‌های خاص در تغذیه دیابتی: کودکان و باورهای غلط رایج
مدیریت دیابت در کودکان و نوجوانان پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. این گروه سنی به دلیل عدم آمادگی روانی کامل، تمایل بیشتری به مصرف شیرینی، نوشابه و کیک دارند. در برنامه غذایی آن‌ها، حذف کامل این مواد معمولاً توصیه نمی‌شود، بلکه کنترل دقیق میزان کربوهیدرات مصرفی در هر وعده برای جلوگیری از نوسان قند خون حائز اهمیت است. مصرف خوراکی‌های شیرین در کودکان باید محدود و به صورت موردی باشد، ترجیحاً به عنوان پاداش برای رعایت رژیم غذایی در طول هفته.
همچنین، باور غلطی که می‌گوید «خوردن شیرینی بعد از غذا به هضم کمک می‌کند»، تنها برای افراد سالم صدق می‌کند و در بیماران دیابتی می‌تواند منجر به افزایش شدید قند خون و مشکلات جدی شود. دیابتی‌ها باید تا حد امکان مصرف شیرینی‌های بیرونی را محدود کرده و در صورت مصرف، آن را به صورت موردی و در میان روز انجام دهند.
در مجموع، کنترل دیابت مستلزم درک صحیح اصول تغذیه، پرهیز از باورهای غلط درباره شیرینی‌های رژیمی و قندهای طبیعی، و پایبندی به یک سبک زندگی سالم و متوازن است. مشورت با متخصص تغذیه برای طراحی یک رژیم غذایی فردی‌شده و متناسب با شرایط هر بیمار، کلید اصلی موفقیت در مدیریت این بیماری مزمن است.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- راهنمای جامع: بهترین داروی سرماخوردگی و آنفلوآنزا را آگاهانه انتخاب کنید
- تحقیقات جدید، فواید متفاوت پیاز قرمز و سفید را برای سلامتی آشکار کرد
- اولین ویزیت دندانپزشکی کودک: کلید سلامت مادام‌العمر دهان و دندان از یک‌سالگی
- فریز تخمک راهی نوین برای حفظ باروری زنان
About the Author
