مرگ مغزی، اگرچه پایان فعالیت‌های حیاتی مغز است، اما می‌تواند آغازی برای زندگی دوباره بیماران نیازمند پیوند عضو باشد. در ایران، سالانه هزاران نفر در صف انتظار پیوند جان خود را از دست می‌دهند، در حالی که یک تصمیم آگاهانه از سوی خانواده‌ها می‌تواند تا ۸ زندگی را نجات دهد. این همان معجزه‌ای است که اهدای عضو رقم می‌زند.
مرگ مغزی؛ نقطه‌ای برای تصمیمی حیاتی
در بخش مراقبت‌های ویژه، قلبی که با کمک دستگاه می‌تپد و مغزی که برای همیشه خاموش شده، نماد لحظه‌ای است که خانواده‌ها باید میان غم و امید، تصمیمی بزرگ بگیرند. در همان لحظه، بیماران دیگری در انتظار تماس تلفنی حیاتی هستند؛ تماسی که می‌تواند با یک «بله» از سوی خانواده فرد مرگ مغزی، زندگی را به آنان بازگرداند.
بر اساس آمار رسمی، سالانه بین ۵ تا ۸ هزار نفر در کشور به شرایط اهدای عضو می‌رسند، اما تنها از حدود هزار نفر اعضای قابل پیوند برداشت می‌شود. این فاصله چشمگیر، ناشی از کمبود آگاهی عمومی و ناآشنایی خانواده‌ها با مفهوم مرگ مغزی است.
ایران؛ پیشگام در پیوند رایگان اعضا
امید قبادی، نایب رئیس هیأت مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان، با اشاره به جایگاه ایران در حوزه پیوند عضو گفت: «در بسیاری از کشورها، دریافت پیوند عضو مستلزم پرداخت هزینه‌های سنگین است، اما در ایران، دولت تمامی هزینه‌های پیوند اعضا از بیماران مرگ مغزی را تقبل می‌کند.»
وی افزود: «همکاری پلیس راهور در درج نشان اهدای عضو روی گواهینامه‌ها، بدون تبلیغات گسترده، با استقبال مردم مواجه شده و نشان می‌دهد که فرهنگ اهدای عضو در حال گسترش است.»
قبادی تأکید کرد: «مرگ مغزی به معنای توقف کامل و برگشت‌ناپذیر فعالیت مغز است. حتی اگر قلب با دستگاه بتپد، فرد دیگر بازگشتی ندارد و تنها راه نجات بیماران دیگر، اهدای عضو است.»
آمار نگران‌کننده بیماران در صف انتظار
کتایون نجفی‌زاده، رئیس انجمن اهدای عضو ایرانیان، با اشاره به افزایش تعداد بیماران جان‌باخته در صف انتظار گفت: «در گذشته روزانه ۷ تا ۱۰ نفر به دلیل نبود عضو جان می‌باختند، اما اکنون این رقم به ۱۰ تا ۱۲ نفر در روز رسیده است.»
وی افزود: «هر فرد اهداکننده می‌تواند تا ۸ نفر را از مرگ نجات دهد و با اهدای بافت‌ها، به ده‌ها بیمار دیگر کمک کند.»
آموزش و فرهنگ‌سازی؛ کلید افزایش آگاهی عمومی
نجفی‌زاده درباره اقدامات فرهنگی انجمن گفت: «با همکاری وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت، مفاهیم مرگ مغزی و اهدای عضو به کتاب‌های درسی مدارس و دروس دانشگاهی رشته‌های پزشکی وارد شده است تا نسل آینده از همان ابتدا با این موضوع آشنا شود.»
وی همچنین به اهمیت کارت اهدای عضو اشاره کرد و گفت: «داشتن این کارت در شرایط بحرانی به خانواده‌ها کمک می‌کند تا تصمیمی سریع‌تر و روشن‌تر بگیرند. این کارت، نماد اراده فرد برای نجات جان دیگران است.»
اهدای عضو؛ مسئولیتی انسانی و اجتماعی
اهدای عضو نه‌تنها فرصتی برای زندگی دوباره بیماران نیازمند است، بلکه جلوه‌ای از مسئولیت اجتماعی و انسان‌دوستی هر فرد محسوب می‌شود. فرهنگ‌سازی، آموزش و ثبت تمایل برای اهدا می‌تواند جان هزاران نفر را نجات دهد و جامعه‌ای همدل‌تر و انسانی‌تر بسازد.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
