دکتر احمد اسماعیل‌زاده، مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، از اجرای نظام مراقبت غذا و تغذیه در بستر شبکه بهداشت کشور خبر داد؛ اقدامی که با هدف پایش مستمر شاخص‌های تغذیه‌ای و ارزیابی اثربخشی مداخلات سلامت‌محور در حال انجام است.
وی در گفت‌وگویی با ایسنا، با اشاره به تحول در شیوه جمع‌آوری داده‌های تغذیه‌ای، اظهار کرد: پیش از این، اطلاعات ملی مرتبط با وضعیت تغذیه هر ده سال یک‌بار و تنها در صورت تأمین منابع مالی گردآوری می‌شد. اما اکنون با استقرار نظام مراقبت غذا و تغذیه در شبکه بهداشت، امکان جمع‌آوری سالانه و منظم داده‌ها فراهم شده است. این داده‌ها به ما کمک می‌کند تا به‌صورت دقیق‌تری عملکرد مداخلات بهداشتی را بررسی کنیم و پاسخ روشنی به این پرسش داشته باشیم که آیا اقدامات انجام‌شده، وضعیت تغذیه‌ای جامعه را بهبود بخشیده‌اند یا خیر.
اسماعیل‌زاده با تأکید بر اهمیت دریافت‌های غذایی در این نظام، افزود: هدف اصلی، پایش مستمر میزان دریافت انرژی، پروتئین، ویتامین‌ها و املاح در گروه‌های مختلف سنی است. این اطلاعات پایه‌ای برای تشخیص کمبودهای تغذیه‌ای و برنامه‌ریزی برای مداخلات هدفمند محسوب می‌شود.
در بخش دیگری از سخنان خود، وی به بررسی شاخص‌های تن‌سنجی به‌عنوان یکی از ارکان مهم این نظام اشاره کرد و گفت: با تحلیل داده‌های مربوط به قد، وزن، چاقی، لاغری و اضافه‌وزن در گروه‌های سنی مختلف، می‌توانیم تصویری دقیق از وضعیت جسمی افراد به‌دست آوریم. همچنین بررسی شاخص‌های بیوشیمیایی مانند سطح ویتامین D، میزان ید در ادرار و دفع سدیم، امکان ارزیابی وضعیت ریزمغذی‌ها و تخمین میزان مصرف نمک را فراهم می‌کند.
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه با اشاره به اینکه این نظام در تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در حال اجراست، تصریح کرد: طی دو تا سه سال گذشته، داده‌های تغذیه‌ای به‌صورت روتین جمع‌آوری شده و دیگر نیازی به انتظار طولانی برای دستیابی به اطلاعات جامع نیست. این روند به وزارت بهداشت امکان می‌دهد تا تغییرات شاخص‌های تن‌سنجی و اثربخشی مداخلات تغذیه‌ای را به‌صورت دقیق و مستند ارزیابی کند.
وی همچنین از تدوین نقشه تغذیه‌ای کشور بر اساس داده‌های این نظام خبر داد و گفت: اگر اجرای این نظام به‌صورت مستمر و در بازه زمانی ده‌ساله ادامه یابد، می‌توان با مقایسه نقشه‌های تغذیه‌ای سال‌های مختلف، روند تغییرات و نقاط قوت و ضعف سیاست‌های تغذیه‌ای را شناسایی کرد. داده‌های موجود حاصل مراجعه مستقیم افراد به مراکز شبکه بهداشت است و از اعتبار بالایی برخوردارند.
اجرای نظام مراقبت غذا و تغذیه، گامی مهم در جهت ارتقای سلامت عمومی، کاهش بیماری‌های ناشی از سوءتغذیه و بهبود کیفیت زندگی مردم است. این نظام با فراهم‌سازی اطلاعات دقیق و به‌روز، زمینه‌ساز تصمیم‌گیری‌های علمی و اثربخش در حوزه سلامت تغذیه‌ای کشور خواهد بود.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
