5768387
تهران، ایران – در حالی که جهان همچنان با چالشهای متعدد کنترل ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) دست و پنجه نرم میکند، جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ رویکردهای نوآورانه و جامع، گامهای بلندی در مسیر مهار این بیماری برداشته است. دسترسی رایگان به درمان و کاهش چشمگیر موارد انتقال، افق تازهای را برای بیماران HIV در کشور گشوده و امید به زندگی سالم و بدون دغدغه را تقویت کرده است.
با گذشت بیش از چهار دهه از شناسایی نخستین موارد HIV در جهان، این بیماری همچنان در بسیاری از جوامع، به دلیل ناآگاهی، انگ اجتماعی و ترس از انجام آزمایش، یک معضل جدی محسوب میشود. با این حال، پیشرفتهای علم پزشکی نشان داده است که با داروهای ضدویروسی موجود، HIV قابل کنترل است و فرد مبتلا میتواند زندگی عادی داشته باشد، بدون اینکه خطر انتقال به دیگران را فراهم آورد.
[](
)
پویش ملی تست اچآیوی؛ گامی بلند در مسیر تشخیص زودهنگام
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاههای علوم پزشکی کشور، همزمان با نزدیک شدن به روز جهانی ایدز، بر ضرورت آگاهیرسانی گسترده و تشویق مردم به انجام آزمایش HIV تأکید کردهاند. پویش ملی «من هم تست اچآیوی میدهم» که از ۲۰ آبان تا ۲۰ آذر در سراسر کشور فعال است، با هدف ارتقاء فرهنگ آزمایش داوطلبانه، کاهش انگ و تبعیض علیه مبتلایان و سهولت دسترسی به مراکز مشاوره بیماریهای رفتاری را دنبال میکند. این مراکز، خدمات مشاوره و آزمایش اچآیوی را به صورت کاملاً رایگان و محرمانه ارائه میدهند، تا افراد بدون نگرانی از قضاوتهای اجتماعی، از وضعیت سلامت خود آگاه شوند. این رویکرد، در شناسایی بهموقع مبتلایان و آغاز زودهنگام درمان HIV نقش حیاتی دارد.
درمان رایگان اچآیوی؛ امید به زندگی برای بیماران
یکی از نقاط قوت برنامه ملی کنترل HIV در ایران، دسترسی گسترده و رایگان به داروهای ضدویروسی است. هنگامه نامداریتبار، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، با تأکید بر پیشرفتهای درمانی، اعلام کرد: «امروزه HIV یک بیماری قابل کنترل است و افراد در صورت تشخیص بهموقع و مصرف منظم دارو، میتوانند زندگی سالم، طولانی و بدون خطر انتقال به دیگران داشته باشند.» وی افزود که تمام خدمات مشاوره، تست و درمان اچآیوی در کشور رایگان و کاملاً محرمانه، حتی با نام مستعار، ارائه میشود.
به گفته نامداریتبار، بیش از ۲۰ هزار فرد مبتلا به HIV در کشور شناسایی شدهاند و خوشبختانه بیش از ۹۴ درصد از آنها با مصرف منظم دارو به سطح ویروسی «غیرقابل انتقال» رسیدهاند. این بدان معناست که بار ویروسی در بدن آنها به حدی کاهش یافته که دیگر قادر به انتقال ویروس نیستند. این دستاورد بزرگ، نویدبخش آیندهای روشنتر برای مبتلایان به HIV است. همچنین، بیش از سه سال است که هیچ مورد انتقال مادر به جنین در زنان باردار مبتلا به اچآیوی که تحت درمان صحیح قرار گرفتهاند، گزارش نشده است که نشاندهنده موفقیت برنامههای پیشگیرانه است. داروهای خوراکی HIV در کشور به صورت یک قرص ترکیبی روزانه، بدون کمبود و کاملاً رایگان در مراکز مشاوره ارائه میشود.
تحول در الگوی انتقال اچآیوی: چالشها و هشدارهای جدید
در حالی که ایران در کنترل HIV دستاوردهای چشمگیری داشته است، الگوی انتقال ویروس در کشور دستخوش تغییر شده و چالشهای جدیدی را پیش رو قرار داده است. قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، اشاره کرد که در گذشته، بیشترین موارد انتقال اچآیوی از طریق اعتیاد تزریقی رخ میداد، اما امروزه این آمار به تنها ۷ درصد کاهش یافته است. در مقابل، سهم انتقال جنسی HIV به طور فزایندهای در حال افزایش است.
این تغییر الگو، هشداری جدی برای سیاستگذاران بهداشتی است. مرادی هشدار داد: «اگر نوع مداخلات و آموزشها تغییر نکند، احتمال تبدیل اپیدمی متمرکز به اپیدمی عمومی وجود دارد.» این وضعیت، ضرورت تقویت آموزشهای عمومی در زمینه روابط جنسی سالم، استفاده از وسایل پیشگیری و انجام آزمایشهای منظم را دوچندان میکند تا از گسترش HIV از طریق این مسیر جدید جلوگیری شود. سعید کلانتری، فلوشیپ HIV و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، نیز تأکید کرد که HIV از طریق تماسهای روزمره مانند دست دادن، غذا خوردن، ظروف مشترک یا زندگی در یک خانه منتقل نمیشود و این باور غلط، تنها به انگ اجتماعی دامن میزند.
چشمانداز جهانی و تعهد ایران به مهار اچآیوی
وضعیت جهانی HIV نشان میدهد که تا پایان سال ۲۰۲۴، حدود ۴۰ میلیون نفر در سراسر جهان با این ویروس زندگی میکردهاند و سالانه ۱.۳ میلیون مورد ابتلا و ۶۳۰ هزار مرگ گزارش میشود. سازمان ملل متحد اهداف جهانی ۹۰-۹۰-۹۰ (۹۰ درصد مبتلایان شناسایی شده، ۹۰ درصد تحت درمان، ۹۰ درصد با بار ویروسی غیرقابل تشخیص) را تا سال ۲۰۳۰ به ۹۵-۹۵-۹۵ ارتقا داده است و کشورها موظف به حرکت در این مسیر هستند.
ایران با رویکردهای فعلی خود، از جمله درمان رایگان و کاهش انتقال HIV، نشان داده است که به این اهداف جهانی متعهد است. با این حال، برای اطمینان از کنترل پایدار اچآیوی، لازم است:
تقویت مداوم برنامههای آموزشی و آگاهیرسانی عمومی در مورد راههای انتقال و پیشگیری از HIV، به ویژه در زمینه انتقال جنسی.
تداوم و گسترش پویشهای تشویقی برای انجام آزمایش داوطلبانه و محرمانه HIV در تمام اقشار جامعه.
حمایت از مبتلایان برای دسترسی به درمان منظم و مستمر، که نقش کلیدی در کاهش بار ویروسی و جلوگیری از انتقال دارد.
با تکیه بر این اقدامات، ایران میتواند به یکی از پیشروان منطقه در مهار HIV تبدیل شود و الگویی موفق برای سایر کشورها ارائه دهد.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- شهریاری از تشدید بحران درمان در کشور پرده برداشت؛ نسخهای برای مقابله با چالشهای سلامت همچنان نامعلوم است.
- تامین ۵۵۰ میلیون یورو ارز دارو در هالهای از ابهام؛ مجلس به شرکت نیکو و دولت هشدار جدی داد
- هشدار جدی سازمان غذا و دارو: سرمههای غیراستاندارد سلامت چشمان شما را تهدید میکند
- مرکز پژوهشهای مجلس از پرداخت سالانه ۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه به شرکتهای دارویی برای تولید داروهای مبتنی بر تریاک پرده برداشت
About the Author
