63637693
دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی ایران با اشاره به گسترش نگران‌کننده فروش بی‌رویه مکمل‌های تقلبی و قاچاق در بازار تهران و فضای مجازی، نسبت به پیامدهای مخرب این پدیده بر سلامت عمومی، به‌ویژه جوانان، هشدار داد. دکتر محمد ناصری ضمن تشریح وضعیت صنعت مکمل در کشور و توانمندی تولید داخل، از عدم ورود قاطع نهادهای نظارتی به این حوزه گلایه کرد و خواستار مطالبه‌گری جدی‌تر وزارت بهداشت و وزارت ورزش برای مقابله با این معضل شد.
کلونی‌های گسترده مکمل‌های تقلبی در پایتخت؛ هشداری جدی برای سلامت عمومی
دکتر ناصری در گفت‌وگو با ایسنا، از شکل‌گیری “کلونی‌های بزرگ” برای عرضه مکمل‌های قاچاق در بازار تهران پرده برداشت و تأکید کرد که فروش این فرآورده‌ها در فروشگاه‌های غیرمجاز، عطاری‌ها و حتی برخی سوپرمارکت‌ها در حال گسترش است. وی همچنین به فعالیت آزادانه سایت‌ها و کانال‌های متعدد در فضای مجازی برای تبلیغ و عرضه مکمل‌های تقلبی اشاره کرد که خطر این پدیده را دوچندان می‌کند. این در حالی است که بر اساس ضوابط موجود، محل مجاز عرضه مکمل‌ها تنها داروخانه‌ها هستند و تمامی مراحل تولید، توزیع و عرضه مکمل‌های مجاز تحت نظارت سازمان غذا و دارو انجام می‌شود.
دبیر سندیکا با ابراز تأسف از بی‌نتیجه ماندن پیگیری‌های یک‌ساله این تشکل از نهادهای مختلف مانند ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پلیس امنیت اقتصادی، وزارت بهداشت و سازمان تعزیرات حکومتی، اظهار داشت که هنوز هیچ نهادی به صورت قاطع پای کار مبارزه با قاچاق مکمل نیامده است. این تعلل باعث شکل‌گیری ذهنیت نادرستی در میان فعالان این حوزه شده و حجم بازار مکمل‌های تقلبی و قاچاق، به‌ویژه در بخش ورزشی، احتمالا کمتر از محصولات مجاز نیست.
صنعت مکمل داخلی: پتانسیل‌ها و چالش‌های نادیده گرفته شده
صنعت مکمل ایران با فعالیت بیش از ۳۰۰ شرکت و حدود ۱۰۰ کارخانه تولیدکننده (که بیش از ۹۰ درصد آن‌ها کارخانه‌های داروسازی هستند)، توانسته است بیش از ۹۰ درصد نیاز کشور به مکمل را تأمین کند. دکتر ناصری با تأکید بر استانداردهای بالای تولید (مشابه الزامات تولید دارو) و فضای رقابتی موجود، کیفیت مکمل‌های داخلی را هم‌تراز با محصولات خارجی دانست. تمامی مکمل‌های تولید ایران از طریق شرکت‌های پخش دارویی تخصصی توزیع می‌شوند و بیش از ۱۶ هزار داروخانه در کشور مسئولیت عرضه آن‌ها را بر عهده دارند.
با این حال، چالش‌هایی نظیر تمایل فرهنگی برخی مصرف‌کنندگان به محصولات خارجی و مشکلات صادراتی (مانند تخصیص ارز و روابط سیاسی-اقتصادی) همچنان بر سر راه این صنعت قرار دارد. صنعت مکمل حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از حجم مالی صنعت داروسازی کشور را تشکیل می‌دهد و نقش مهمی در گردش مالی داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش دارد. از سال ۱۳۹۶، این صنعت درخواست کرده تا مانند دارو از ارز ترجیحی استفاده نکند تا از کمبود و رانت جلوگیری شود و شرکت‌ها نیز تلاش دارند محصولات ساده‌تر و پرمصرف را با قیمت پایین‌تر عرضه کنند.
بمب ساعتی مکمل‌های ورزشی قاچاق: خطری پنهان برای جوانان
یکی از خطرناک‌ترین ابعاد پدیده قاچاق مکمل، گسترش مکمل‌های ورزشی تقلبی است. دکتر ناصری هشدار داد که این فرآورده‌ها که عموماً به صورت پودر عرضه می‌شوند، با مواد نیروزا، استروئیدهای ممنوعه و حتی هورمون‌های حیوانی آلوده می‌شوند. این ترکیبات بسیار خطرناک هستند، به‌ویژه برای گروه جوانانی که مصرف‌کنندگان اصلی این نوع مکمل هستند و در مقادیر زیاد و طولانی‌مدت از آن‌ها استفاده می‌کنند. تمایل به مشاهده اثرگذاری سریع، تولیدکنندگان غیرمجاز را به افزودن این مواد ترغیب می‌کند و می‌تواند آسیب‌های جدی و جبران‌ناپذیری به کبد، کلیه و سیستم قلب و عروق آن‌ها وارد کند. متأسفانه، به دلیل طولانی‌مدت بودن عوارض و عدم آگاهی مصرف‌کنندگان، مستندسازی دقیقی از این آسیب‌ها وجود ندارد.
سکوت نهادهای نظارتی: خلاء قانونی یا عدم اراده برای برخورد با قاچاق مکمل؟
نکته قابل تأمل در موضوع قاچاق مکمل، عدم ورود قاطع نهادهای نظارتی است. دکتر ناصری به یک شکاف در مسئولیت‌ها اشاره کرد: سازمان غذا و دارو مسئول نظارت بر داروخانه‌هاست، اما مسئولیت برخورد با فروشندگان غیرمجاز مکمل در سوپرمارکت‌ها یا عطاری‌ها بر عهده آن نیست، مگر با حکم قضایی. به همین ترتیب، وزارت ورزش نیز بر باشگاه‌ها نظارت دارد، اما نمی‌تواند با مربیانی که در باشگاه اقدام به فروش مکمل غیرمجاز می‌کنند، برخورد کند.
ناصری معتقد است که وزارتخانه‌های بهداشت و ورزش، به عنوان متولیان سلامت مصرف‌کنندگان، باید نقش مطالبه‌گر جدی‌تری در این حوزه ایفا کنند. وی این پدیده را نه یک موضوع صرفاً فرهنگی، بلکه تخلفی دانست که نیازمند برخورد قاطع قانونی و اعمال مجازات است. به نظر می‌رسد نوعی “پرهیز از ورود” به این موضوع و عدم تمایل به برخوردهای قاطع، مانع از ریشه‌کن شدن این معضل شده است.
راهنمای مصرف‌کنندگان: چگونه مکمل اصلی را از تقلبی تشخیص دهیم؟
با توجه به خطرات جدی مکمل‌های تقلبی، آگاهی مصرف‌کنندگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل توصیه‌های اکیدی برای تشخیص مکمل اصیل ارائه داد:
محل عرضه مجاز: تمام مکمل‌های اصیل را تنها از داروخانه‌های مجاز در سراسر کشور تهیه کنید. هر فرآورده‌ای که خارج از داروخانه (در عطاری، سوپرمارکت، فروشگاه‌های غیرمجاز ورزشی، و فضای مجازی) عرضه شود، قطعاً قاچاق یا تقلبی است.
برچسب اصالت: به برچسب اصالت و بارکد دو‌بعدی روی بسته‌بندی مکمل توجه نمایید. با اسکن این بارکد می‌توانید از اصل بودن کالا و مجوزهای لازم اطمینان حاصل کنید.
توصیه می‌شود مردم به هیچ عنوان خودسرانه و بدون مشورت با پزشک، داروساز یا متخصص تغذیه، مکمل مصرف نکنند؛ چرا که زیاده‌روی در مصرف نیز می‌تواند به اندازه کمبود، آسیب‌زا باشد. همچنین، لازم است به تبلیغات گسترده مکمل‌های غیرمجاز در فضای مجازی که وعده‌های عجیب و غریب می‌دهند، اعتماد نکنند، زیرا اغلب آن‌ها کلاهبرداری یا مربوط به کالاهای آلوده به مواد دارویی و خطرناک هستند.
مطالبه قاطعیت در مبارزه با قاچاق مکمل: فراخوانی برای اقدام ملی
وضعیت نگران‌کننده مکمل‌های قاچاق و تقلبی، به‌ویژه در بازار تهران و فضای مجازی، زنگ خطری جدی برای سلامت نسل جوان و کل جامعه است. دبیر سندیکای تولیدکنندگان مکمل ضمن اعلام آمادگی کامل برای هرگونه همکاری با سازمان غذا و دارو و نهادهای نظارتی، از وزارت بهداشت و وزارت ورزش خواست تا با جدیت بیشتری این موضوع را پیگیری کنند و از مسئولان مبارزه با قاچاق و تخلفات حوزه سلامت، خواست تا با عزمی جدی، دست یاری این صنعت را برای حفاظت از سلامت مردم بفشارند. مبارزه با این پدیده سازمان‌یافته، نیازمند اراده‌ای قاطع و همکاری بین‌بخشی تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط است تا بازار مکمل از چنگال سودجویان رها شده و سلامت جامعه تضمین شود.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- رونمایی از کیت رادیودارویی «پارس-برم‌آیدا» افق‌های تازه‌ای در تشخیص زودهنگام بیماری‌های کبدی می‌گشاید
- تداوم اهدای خون در هوای آلوده؛ درخواست حیاتی سازمان انتقال خون از شهروندان
- دیابت نوع دو در ایران؛ ۸۰ درصد مبتلایان چاق هستند و نارضایتی از برند چالش اصلی دسترسی به انسولین است
- سهم ناچیز ایران از تجارت جهانی گیاهان دارویی دومین کنگره ملی طب ایرانی برگزار می‌شود
About the Author
