n00020160 b
قوز قرنیه در ایران: آماری نگرانکننده دو برابر میانگین جهانی
تازهترین هشدار فوق تخصصان چشمپزشکی حاکی از آن است که شیوع قوز قرنیه در ایران به سطحی نگرانکننده رسیده و دو برابر میانگین جهانی است. این آمار بالا، زنگ خطری جدی برای سلامت بینایی جامعه محسوب میشود و لزوم توجه فوری به اقدامات پیشگیرانه، غربالگری و افزایش آگاهی عمومی را دوچندان میکند. دکتر سیدهاشم دریاباری، فوق تخصص پیوند قرنیه و سلولهای بنیادی، با تأکید بر این موضوع، دلایل مختلفی را برای شیوع بالای قوز قرنیه در کشور برشمرد که از جمله آنها میتوان به عوامل ژنتیکی و محیطی اشاره کرد.

عوامل ژنتیکی و محیطی؛ محرکهای اصلی شیوع قوز قرنیه در کشور
تحقیقات نشان میدهد که عوامل متعددی در بروز و پیشرفت قوز قرنیه نقش دارند. حدود ۲۰ درصد از مبتلایان، سابقه خانوادگی این بیماری را دارند که نشاندهنده تأثیر قابل توجه عوامل ژنتیکی است. با این حال، عوامل محیطی نیز سهم بسزایی در افزایش شیوع قوز قرنیه ایفا میکنند. حساسیتهای چشمی، مالش مکرر چشمها، و قرار گرفتن در محیطهای آلوده به گرد و خاک و آلایندههای هوا، از جمله مهمترین عوامل محیطی هستند که میتوانند به ضعف ساختار قرنیه و تغییر شکل آن منجر شوند. این نکته به ویژه در مناطق جغرافیایی ایران که با معضل ریزگردها و آلودگی هوا مواجه هستند، اهمیت بیشتری پیدا میکند. مالش چشمها، بهویژه در افراد مستعد آلرژی، میتواند به مرور زمان به نازک شدن و تغییر شکل قرنیه کمک کند و روند پیشرفت بیماری را تسریع بخشد.
علائم و روند پیشرفت قوز قرنیه؛ از کاهش بینایی تا تغییر شکل قرنیه
قوز قرنیه یک اختلال چشمی مزمن و پیشرونده است که طی آن قرنیه چشم (پنجره شفاف جلوی چشم) به تدریج نازک شده و شکل کروی طبیعی خود را از دست میدهد و به شکل مخروطی در میآید. این تغییر شکل باعث میشود نور به درستی روی شبکیه متمرکز نشود و در نتیجه، بینایی فرد کاهش یابد و حتی با عینک نیز دیدی کدر و غیرشفاف داشته باشد.
قوز قرنیه اغلب در سنین نوجوانی و زیر ۲۰ سال آغاز میشود و در صورت عدم درمان، پیشرفت آن میتواند تا سن ۳۵ سالگی ادامه یابد. در مراحل اولیه، ممکن است علائم خفیف باشند، اما با پیشرفت بیماری، کیفیت بینایی به شدت تحت تأثیر قرار گرفته و فعالیتهای روزمره فرد را مختل میکند.
مقابله با قوز قرنیه: نقش حیاتی غربالگری، پیشگیری و درمان بهموقع
با توجه به شیوع بالای قوز قرنیه در ایران، ضرورت برنامههای جامع غربالگری، بهویژه برای گروههای سنی مستعد و دارای سابقه خانوادگی، بیش از پیش احساس میشود. شناسایی زودهنگام این بیماری میتواند در کنترل و جلوگیری از پیشرفت آن نقش کلیدی داشته باشد.
راهکارهای پیشگیری و مدیریت قوز قرنیه شامل موارد زیر است:
اجتناب قاطعانه از مالش چشمها، بهویژه در افراد مستعد به آلرژی یا دارای سابقه خانوادگی قوز قرنیه. این عادت میتواند به ضعف و تغییر شکل قرنیه منجر شود.
درمان بهموقع و مؤثر آلرژیهای چشمی برای جلوگیری از خارش و نیاز به مالش چشمها. مشورت با چشمپزشک برای کنترل آلرژیها ضروری است.
علاوه بر این، آگاهیبخشی عمومی در مورد علائم، عوامل خطر و اهمیت مراجعات منظم به چشمپزشک، میتواند به تشخیص بهموقع و اقدامات درمانی مناسب کمک کند. روشهای درمانی مدرن مانند کراسلینکینگ (Cross-linking) و لنزهای تماسی مخصوص، در مراحل اولیه میتوانند از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده و کیفیت بینایی را حفظ کنند. در موارد پیشرفتهتر، پیوند قرنیه ممکن است تنها گزینه درمانی باشد. بنابراین، اقدامات پیشگیرانه و تشخیص زودهنگام، گامهای حیاتی در حفظ سلامت بینایی جامعه در برابر قوز قرنیه به شمار میروند.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
