5778327
دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در نشستی تخصصی مقاومت میکروبی را نه تنها یک معضل درمانی، بلکه تهدیدی ملی با ابعاد گسترده محیط‌زیستی و توسعه پایدار توصیف کرد. این هشدار در حالی مطرح می‌شود که جهان و ایران با افزایش فزاینده موارد مقاومت آنتی‌بیوتیکی دست و پنجه نرم می‌کنند و پیامدهای آن می‌تواند آینده سلامت جامعه را به مخاطره اندازد.
ابعاد گسترده مقاومت میکروبی: فراتر از درمان، در دل محیط‌زیست و توسعه پایدار
وزیر بهداشت در «هفته جهانی آگاهی از مقاومت میکروبی» با حضور معاونین و صاحب‌نظران حوزه سلامت، تأکید کرد که معضل مقاومت میکروبی فراتر از دایره درمان بیمارستانی است. او با تشبیه این بحران به چالش‌های زیست‌محیطی نظیر کمبود آب و فرسایش جنگل‌ها، خاطرنشان کرد که بی‌توجهی به اصول توسعه پایدار در مصرف منابع دارویی نیز می‌تواند به بحرانی مشابه منجر شود. استفاده بی‌رویه و نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها، چه در بخش بهداشت و درمان و چه در جامعه، زمینه را برای ظهور و گسترش سویه‌های مقاوم میکروبی فراهم کرده که نه‌تنها اثربخشی داروها را کاهش می‌دهد، بلکه سلامت نسل‌های آینده را نیز به شدت تهدید می‌کند.
هزینه‌های گزاف مقاومت میکروبی: تهدید جانی و مالی بی‌سابقه
دکتر ظفرقندی به برآوردهای جهانی اشاره کرد که نشان می‌دهد مقاومت میکروبی می‌تواند در ده سال آینده بار مالی بیش از ۴۰۰ میلیارد دلاری را به نظام‌های سلامت تحمیل کند. این رقم قابل توجه، تنها بخشی از هزینه‌های مستقیم این پدیده است و جدای از آن، پیش‌بینی می‌شود که مقاومت میکروبی تا یک دهه آینده به یکی از اصلی‌ترین علل مرگ‌ومیر در سراسر جهان تبدیل شود. او تأکید کرد که مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک، که در گذشته حتی در اعمال جراحی نیز بیش از حد لازم بود، باید با آموزش‌های علمی و پروتکل‌های به‌روز اصلاح شود تا از تداوم این روند خطرناک جلوگیری به عمل آید.
چرا مقاومت میکروبی در ایران بحران‌ساز شده است؟
ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، با چالش‌های جدی در زمینه مقاومت میکروبی مواجه است. عواملی چند به این بحران دامن زده‌اند:
مصرف خودسرانه دارو: بخش قابل توجهی از ۲۰۰ تا ۱۸۰۰ تن آنتی‌بیوتیکی که سالانه در کشور مصرف می‌شود، به دلیل استفاده خودسرانه و بدون تجویز پزشک است. این شامل تجویز آنتی‌بیوتیک برای بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی توسط داروخانه‌ها یا اصرار بیماران برای دریافت این داروها می‌شود.
تجویز نامناسب پزشکان: اگرچه پروتکل‌های درمانی به‌روز شده‌اند، اما در برخی موارد شاهد تجویز بیش از حد یا نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها، حتی در بیمارستان‌ها و اعمال جراحی هستیم.
فقدان آگاهی عمومی: سطح آگاهی پایین در مورد خطرات مقاومت میکروبی و اهمیت مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها، به گسترش این پدیده کمک می‌کند.
راهکارهای مهار مقاومت میکروبی: از نظارت هوشمند تا آگاهی عمومی
وزیر بهداشت بر ضرورت اقدامات فوری و چندوجهی برای مهار این بحران تأکید کرد:
نظارت هوشمند بیمه‌ها: بیمه‌ها باید نقش فعال‌تری در پایش و کنترل تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ایفا کنند. همان‌گونه که در تشخیص نمونه‌های تصویربرداری غیرضروری ورود کرده‌اند، لازم است در حوزه آنتی‌بیوتیک نیز با سازوکارهای تنبیهی و تشویقی، مصرف غیرضروری را مدیریت کنند.
آموزش و ترویج پروتکل‌ها: آموزش مستمر کادر درمانی و انطباق کامل با گایدلاین‌های علمی، به کاهش تجویزهای غیرضروری کمک خواهد کرد.
افزایش آگاهی عمومی: از طریق رسانه ملی و شبکه‌های آموزشی مانند شاد در آموزش و پرورش، باید فرهنگ صحیح مصرف دارو و خطرات مقاومت میکروبی ترویج شود.
همکاری بین‌بخشی برای مقابله با مقاومت میکروبی: یک ضرورت ملی
دکتر ظفرقندی تصریح کرد که حل معضل مقاومت میکروبی تنها وظیفه وزارت بهداشت نیست و نیازمند همکاری فراگیر تمامی دستگاه‌های اجرایی است. او خواستار استفاده از ظرفیت شورای عالی سلامت و امنیت غذایی برای ایجاد هماهنگی‌های بین‌بخشی شد و بر مشارکت نهادهایی نظیر وزارت جهاد کشاورزی، سازمان دامپزشکی، صنایع، سازمان ملی استاندارد، وزارت نیرو و وزارت آموزش‌وپرورش تأکید کرد.
این همکاری‌های گسترده، از کنترل مصرف آنتی‌بیوتیک در دامپروری و کشاورزی تا آموزش بهداشت عمومی و رعایت استانداردهای زیست‌محیطی، می‌تواند سدی محکم در برابر پیشروی مقاومت میکروبی ایجاد کند. او در پایان با قدردانی از متخصصان حوزه‌های عفونی، محیط‌زیست و دامپزشکی، هشدار داد که اگر امروز این تهدید پنهان جدی گرفته نشود، آیندگان تاوان سنگینی برای بی‌توجهی امروز خواهند پرداخت و مسئولیت مشترک همگان را برای ساخت جامعه‌ای سالم‌تر و آینده‌ای ایمن‌تر یادآور شد.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- تداوم موج آنفلوآنزا تا اواخر زمستان؛ وزارت بهداشت بر رعایت جدی پروتکل‌های بهداشتی تاکید می‌کند
- افزایش نگران‌کننده خطر سرطان روده بزرگ در جوانان: هشدار درباره مصرف غذاهای فوق فرآوری شده
- حمایت دولت از خانواده‌ها با آغاز اجرای «کارت امید مادر» در سال ۱۴۰۵
- خطاهای دارویی سالانه ۴۲ میلیارد دلار به نظام سلامت جهانی زیان می‌رساند؛ لزوم هوشیاری و پایش مستمر
About the Author
