n00020258 b
تازه‌ترین گزارش‌ها از سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد که ایران با آماری نگران‌کننده، رتبه نخست را در میان ۶۵ کشور از نظر مصرف آنتی‌بیوتیک به خود اختصاص داده است. این میزان تقریباً ۳.۵ برابر میانگین مصرف آنتی‌بیوتیک در سایر کشورها اعلام شده که هشداری جدی برای آینده سلامت عمومی کشور محسوب می‌شود و نگرانی‌ها درباره بحران مقاومت میکروبی را تشدید می‌کند.
رتبه نخست ایران در مصرف آنتی‌بیوتیک و پیامدهای آن
آزیتا نبی‌زاده، سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات اقتصادی سازمان غذا و دارو، در اظهاراتی مهم اعلام کرد که در سال ۱۴۰۳، میزان مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران به طور بی‌سابقه‌ای بالا بوده است. وی با تاکید بر اینکه ایران در میان ۶۵ کشور جهان بالاترین نرخ مصرف آنتی‌بیوتیک را دارد، به پیامدهای وخیم این روند اشاره کرد. مصرف غیرمنطقی و بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها، مهمترین عامل افزایش مقاومت میکروبی است؛ پدیده‌ای که می‌تواند درمان بسیاری از عفونت‌های رایج را در آینده با چالش‌های جدی مواجه سازد. این وضعیت نیازمند اتخاذ سیاست‌های دقیق و مدیریت یکپارچه برای پایش مصرف این داروهاست.
تصویر: [](
)
مقاومت میکروبی: تهدیدی جهانی برای سلامت انسان
مقاومت میکروبی یا AMR، یکی از بزرگترین و پیچیده‌ترین تهدیدات بهداشت عمومی در عصر حاضر است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها در برابر داروهایی که برای از بین بردن آن‌ها طراحی شده‌اند، مقاوم می‌شوند. نتیجه این امر، عفونت‌هایی است که درمان آن‌ها دشوارتر یا حتی ناممکن می‌شود و منجر به افزایش بستری شدن در بیمارستان، هزینه‌های درمانی بالاتر و در نهایت افزایش مرگ و میر می‌شود. سازمان بهداشت جهانی (WHO) بارها نسبت به این بحران هشدار داده و تخمین می‌زند که تا سال ۲۰۵۰، مقاومت میکروبی می‌تواند سالانه جان ۱۰ میلیون نفر را در سراسر جهان بگیرد. افزایش بی‌رویه مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران، این کشور را در خط مقدم این چالش جهانی قرار داده است.
راهکارهای کلیدی برای مدیریت و کنترل مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران
برای مقابله با چالش فزاینده مقاومت میکروبی ناشی از مصرف بالای آنتی‌بیوتیک، سازمان غذا و دارو بر ضرورت اجرای راهکارهای جامع و چندجانبه تاکید دارد. این راهکارها شامل موارد زیر است:
تدوین سیاست‌های دقیق و پروتکل‌های درمانی: ایجاد دستورالعمل‌های بالینی روشن و به‌روز برای پزشکان و متخصصان جهت تجویز صحیح و هدفمند آنتی‌بیوتیک‌ها.
پایش و نظارت مستمر: استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی پیشرفته و تحلیل دقیق داده‌ها برای رصد الگوهای تجویز و مصرف دارو در سطح کشور و شناسایی مناطق پرخطر.
مدیریت هوشمند تجویز دارو: توسعه سامانه‌های الکترونیکی نسخه‌نویسی که به پزشکان در انتخاب مناسب‌ترین آنتی‌بیوتیک و دوز مصرفی کمک کند و از تجویز بی‌رویه جلوگیری نماید.
ضرورت مشارکت عمومی و نقش آموزش در کاهش مصرف غیرضروری آنتی‌بیوتیک
علاوه بر رویکردهای سیستمی و مدیریتی، افزایش آگاهی و آموزش عموم مردم نقشی حیاتی در کاهش مصرف غیرضروری آنتی‌بیوتیک ایفا می‌کند. فرهنگ‌سازی در زمینه مصرف صحیح داروها، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌تواند اثرات مثبت و بلندمدتی بر سلامت جامعه داشته باشد. مردم باید بدانند:
آنتی‌بیوتیک‌ها فقط برای عفونت‌های باکتریایی موثر هستند، نه ویروسی. مصرف آنتی‌بیوتیک برای سرماخوردگی یا آنفلوآنزا نه تنها بی‌اثر است، بلکه به مقاومت میکروبی دامن می‌زند.
از خوددرمانی و مصرف آنتی‌بیوتیک بدون نسخه پزشک جداً خودداری شود. هر دوز آنتی‌بیوتیک باید بر اساس تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
دوره درمان آنتی‌بیوتیک، حتی با مشاهده بهبودی، باید به طور کامل تکمیل گردد. قطع زودهنگام دارو می‌تواند باعث بازگشت عفونت و مقاوم شدن باکتری‌ها شود.
بحران مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک در ایران و خطر فزاینده مقاومت میکروبی، مسئله‌ای است که نیازمند توجه و همکاری تمامی ارکان جامعه، از دولت و نهادهای بهداشتی گرفته تا کادر درمانی و آحاد مردم است. اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه و آموزشی، می‌تواند سلامت نسل‌های آینده را تضمین کند و کشور را از این چالش بزرگ بهداشتی رها سازد.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- سبزیجات سپر دفاعی بدن در برابر فشارخون بالا؛ توصیه‌های وزارت بهداشت برای کنترل این عارضه
- تغذیه سالم بدن را در برابر آلودگی هوا و شیوع بیماری‌های فصلی ایمن می‌سازد
- متخصصان هشدار می‌دهند: شیرینی‌های رژیمی تضمینی برای کنترل قند خون دیابتی‌ها نیستند
- راهنمای جامع: بهترین داروی سرماخوردگی و آنفلوآنزا را آگاهانه انتخاب کنید
About the Author
