مطالعات جدید نشان می‌دهد که مصرف برخی شیرین‌کننده‌های مصنوعی و طبیعی در کودکان ممکن است با افزایش خطر بلوغ زودرس، به‌ویژه در کودکانی با زمینه ژنتیکی خاص، ارتباط مستقیم داشته باشد. این یافته‌ها نگرانی‌هایی را درباره تأثیر تغذیه مدرن بر رشد طبیعی کودکان ایجاد کرده و می‌تواند به بازنگری در توصیه‌های تغذیه‌ای منجر شود.
ارتباط شیرین‌کننده‌ها با تغییرات هورمونی و رشد زودهنگام
بر اساس گزارش دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و نتایج یک مطالعه گسترده، شیرین‌کننده‌هایی مانند آسپارتام، سوکرالوز، گلیسیریزین و قندهای افزوده، با تغییرات هورمونی و اختلال در تعادل باکتری‌های روده مرتبط هستند. این تغییرات می‌توانند فرآیند بلوغ را تسریع کرده و در برخی موارد منجر به بلوغ زودرس مرکزی شوند؛ نوعی از بلوغ که با پیامدهای جدی مانند اختلالات متابولیکی، پریشانی روانی و کوتاه‌تر شدن قد در بزرگسالی همراه است.
تفاوت تأثیر شیرین‌کننده‌ها بر دختران و پسران
این پژوهش که روی ۱۴۰۷ نوجوان انجام شده، نشان داد که ۴۸۱ نفر از آن‌ها دچار بلوغ زودرس مرکزی بودند. بررسی‌ها نشان داد مصرف سوکرالوز در پسران و مصرف گلیسیریزین، سوکرالوز و قندهای افزوده در دختران، با افزایش خطر بلوغ زودرس ارتباط دارد. این تفاوت‌های جنسیتی در واکنش به شیرین‌کننده‌ها، لایه‌ای جدید به درک علمی از تأثیر تغذیه بر رشد کودکان اضافه کرده است.
نقش ژنتیک در حساسیت به شیرین‌کننده‌ها
محققان برای ارزیابی استعداد ژنتیکی نوجوانان، از نمرات خطر پلی‌ژنیک مشتق‌شده از ۱۹ ژن مرتبط با بلوغ زودرس استفاده کردند. نتایج نشان داد کودکانی که دارای نشانگرهای ژنتیکی خاص هستند، در برابر اثرات منفی شیرین‌کننده‌ها آسیب‌پذیرترند. این موضوع اهمیت غربالگری ژنتیکی و نظارت دقیق بر رژیم غذایی کودکان را دوچندان می‌کند.
تأثیر مستقیم برخی شیرین‌کننده‌ها بر مسیرهای عصبی و باکتری‌های روده
تحقیقات پیشین نیز نشان داده‌اند که شیرین‌کننده‌هایی مانند آسه‌سولفام پتاسیم با فعال‌سازی مسیرهای طعم شیرین در مغز و افزایش مولکول‌های مرتبط با استرس، می‌توانند ترشح هورمون‌های بلوغ را تحریک کنند. همچنین گلیسیریزین، که در شیرین‌بیان یافت می‌شود، با تغییر تعادل میکروبی روده و کاهش فعالیت ژن‌های مرتبط با شروع بلوغ، نقش مهمی در تسریع این فرآیند دارد.
توصیه‌های تغذیه‌ای برای خانواده‌ها و متخصصان سلامت
با توجه به یافته‌های این مطالعه، خانواده‌ها، متخصصان اطفال و مسئولان بهداشت عمومی باید نسبت به مصرف شیرین‌کننده‌ها در رژیم غذایی کودکان هوشیار باشند. کاهش مصرف این مواد، به‌ویژه در کودکانی با زمینه ژنتیکی خاص، می‌تواند از بروز بلوغ زودرس و پیامدهای بلندمدت آن جلوگیری کند. همچنین این نتایج می‌تواند به تدوین دستورالعمل‌های غذایی جدید و توسعه ابزارهای ارزیابی خطر برای حمایت از رشد سالم کودکان منجر شود.
در نهایت، آنچه کودکان مصرف می‌کنند، فراتر از تأمین انرژی روزانه، نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد جسمی و روانی آن‌ها دارد. توجه به ترکیبات غذایی، به‌ویژه شیرین‌کننده‌ها، می‌تواند گامی مؤثر در مسیر پیشگیری از اختلالات رشدی و ارتقاء سلامت نسل آینده باشد.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
