نحوه پاسخ سلولها به استرس، دریچهای نو به درمان سرطان و بیماریهای عصبی
پژوهشگران دانشگاه Case Western Reserve در مطالعهای که در مجله Nature منتشر شده است، نشان دادهاند که پاسخ سلولها به استرس برخلاف تصور گذشته، فرآیندی خطی و ساده نیست، بلکه بهصورت بخشبندیشده و قابل تنظیم عمل میکند. این کشف که «پاسخ استرس یکپارچه-شکافته» نام گرفته، میتواند مسیرهای نوینی برای درمان سرطان و بیماریهای عصبی بگشاید.
پاسخ سلولی به استرس چگونه عمل میکند؟
سلولهای بدن هنگام مواجهه با عواملی چون سموم، جهشهای ژنتیکی یا کمبود مواد مغذی، فعالیتهای عادی خود را متوقف میکنند تا انرژی را صرف ترمیم آسیبها و تقویت مکانیسمهای دفاعی کنند.
- اگر استرس قابل کنترل باشد، سلولها به حالت طبیعی بازمیگردند.
- در غیر این صورت، فرآیند خودتخریبی سلولی آغاز میشود.
تا پیش از این، دانشمندان تصور میکردند این واکنش به شکل یک زنجیره خطی از رویدادها رخ میدهد؛ اما یافتههای جدید نشان میدهد که این پاسخ در بخشهای مختلف سلول بهطور مستقل و پویا تنظیم میشود.

اهمیت کشف پاسخ استرس یکپارچه-شکافته
این کشف علمی نشان میدهد که سلولها انعطافپذیری بیشتری در مدیریت استرس دارند. چنین درکی میتواند به شناسایی اهداف درمانی تازه برای بیماریهای پیچیدهای مانند:
- سرطان، بهویژه در مقابله با مقاومت سلولهای سرطانی در برابر شیمیدرمانی.
- بیماریهای عصبی همچون اماس (MS) و ایالاس (ALS).
پیامدهای پزشکی و درمانی
محققان امیدوارند با شناخت دقیقتر این مکانیسم، بتوانند داروهایی طراحی کنند که بهطور هدفمند مسیرهای استرس سلولی را تعدیل کنند. این رویکرد میتواند:
- اثربخشی درمانهای موجود را افزایش دهد.
- عوارض جانبی ناشی از آسیب به سلولهای سالم را کاهش دهد.
- راهکارهای نوینی برای درمان بیماریهای مقاوم به روشهای فعلی ارائه کند.
جمعبندی
کشف پاسخ استرس یکپارچه-شکافته نشان میدهد که سلولها در برابر فشارهای محیطی و ژنتیکی رفتاری پیچیدهتر از آنچه تاکنون تصور میشد دارند. این یافته نهتنها درک ما از زیستشناسی سلولی را دگرگون میکند، بلکه میتواند به توسعه نسل جدیدی از درمانهای هدفمند برای سرطان و بیماریهای عصبی منجر شود؛ درمانهایی که بر پایه تنظیم هوشمندانه واکنشهای درونی سلول طراحی خواهند شد.
