در شرایط پرتنش امروزی، بهره‌گیری از راهکارهای طب سنتی برای کاهش اضطراب و استرس می‌تواند روشی مؤثر و طبیعی در حفظ تعادل روان و جسم باشد. دکتر فاطمه امینی، متخصص طب سنتی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، در این‌باره به نکات کلیدی و هشدارهای مهمی اشاره کرده است.
مغز خشک، قلب ناآرام؛ جایگاه طب سنتی در تحلیل اضطراب
طب سنتی، اضطراب را در بسیاری از موارد نتیجه‌ی خشکی مغز می‌داند؛ وضعیتی که می‌تواند منجر به بروز اختلالات ذهنی و ناهماهنگی در ریتم قلب شود. طبق این دیدگاه، مغز و قلب به‌عنوان دو عضو اصلی در مدیریت تنش‌های روانی باید هم‌زمان آرامش یابند. از جمله نشانه‌های اضطراب شدید می‌توان به تپش قلب، تنفس سنگین و حمله‌های عصبی اشاره کرد.
گوارش تحت تأثیر استرس؛ ارتباط روان و روده
امینی با اشاره به ارتباط نزدیک عملکرد مغز و دستگاه گوارش افزود: اضطراب می‌تواند به‌صورت مستقیم موجب بروز مشکلات گوارشی از جمله تهوع، کاهش یا افزایش اشتها، و پرخوری عصبی شود. از آنجا که باکتری‌های مفید روده بر خلق‌وخو تأثیر می‌گذارند، استفاده از مکمل‌های پروبیوتیک در کاهش علائم روانی نیز مؤثر گزارش شده است.
رژیم غذایی آرامش‌بخش از نگاه طب سنتی
برای مدیریت اضطراب از دید طب سنتی، اصلاح تغذیه ضروری است:
- کاهش یا حذف ادویه‌های تند مانند فلفل و زنجبیل
- پرهیز از مصرف غذاهای سنگین، چرب و دیر‌هضم
- کاهش نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه و چای
- مصرف غذاهای لطیف مانند سوپ، آش و زرده تخم‌مرغ
- جایگزینی شیرینی‌های مصنوعی با انجیر، توت، مویز و میوه‌های بری سرشار از آنتی‌اکسیدان
دمنوش‌ها؛ آرام‌بخش‌های طبیعی با محدودیت مصرف
دمنوش‌های گیاهی می‌توانند در کاهش استرس مؤثر باشند. دمنوش‌هایی مانند به و سیب، خاصیت غذایی دارند و می‌توانند بدون محدودیت مصرف شوند. در مقابل، دمنوش‌های دارویی همچون گل گاوزبان، اسطوخودوس، و بهارنارنج باید با احتیاط مصرف شوند. به‌ویژه برای افرادی با فشار خون بالا یا مشکلات تیروئید، مصرف برخی دمنوش‌ها بدون مشورت پزشک توصیه نمی‌شود.
خطر تداخل دارویی گیاهان با داروهای شیمیایی
یکی از نکات مهم که امینی بر آن تأکید دارد، مراجعه به پزشکان دارای تخصص در طب سنتی برای دریافت نسخه‌های گیاهی است. عطاری‌ها تنها محل عرضه محصولات گیاهی هستند و صلاحیت تجویز درمان ندارند. همچنین، مصرف بلندمدت دمنوش‌ها یا استفاده هم‌زمان از داروهای گیاهی و شیمیایی می‌تواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد.
نسخه‌هایی برای سبک زندگی ضد استرس
- خواب منظم و خواب شبانه از ساعت ۱۲ تا ۳ بامداد برای تنظیم بدن ضروری است
- کاهش استفاده از وسایل الکترونیکی مانند موبایل و تلویزیون برای پیشگیری از خشکی مغز
- مصرف روزانه شیر بادام همراه با گلاب و عسل به‌عنوان نوشیدنی آرام‌بخش
- تنفس طبی (۵ ثانیه دم، ۵ ثانیه نگه‌داشتن و ۵ ثانیه بازدم) هر ۲ تا ۳ ساعت
- پیاده‌روی کوتاه، ماساژ دست‌وپا و چرت کوتاه بعدازظهر برای تقویت روحیه
مجله زیبایی و سلامت دکتر اناهیتا کریمی
