پژوهش جدیدی از دانشگاه کیس وسترن ریزرو نشان می‌دهد که بیش از ۸۵ درصد جمعیت جهان در رژیم غذایی خود به اندازه کافی اسیدهای چرب امگا-۳ دریافت نمی‌کنند و این کمبود می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت عمومی داشته باشد. محققان هشدار می‌دهند چالش‌های محیطی مانند گرمایش اقیانوس‌ها، صید بی‌رویه و آلودگی‌های صنعتی دسترسی به منابع امگا-۳ را محدود کرده و وضعیت را تشدید می‌کند.
نقش حیاتی امگا-۳ در سلامت بدن
امگا-۳، که عمدتاً از طریق مصرف ماهی‌های چرب (مانند سالمون و ساردین)، دانه‌های کتان و جلبک‌های دریایی تأمین می‌شود، در عملکرد مغز، بهبود بینایی و سلامت قلب و عروق نقش اساسی دارد. این اسیدهای چرب با کاهش التهاب مزمن، می‌توانند خطر بیماری‌های قلبی، برخی سرطان‌ها، دیابت و اختلالات روانی مانند افسردگی را تا حد زیادی کاهش دهند. در دوران بارداری نیز بهبود سطح امگا-۳ می‌تواند از زایمان زودرس و ناهنجاری‌های عصبی در نوزاد پیشگیری کند.
عوامل محیط‌زیستی و صنعتی مؤثر بر دسترسی به امگا-۳
محققان می‌گویند افزایش دمای آب‌های آزاد و تخریب اکوسیستم‌های دریایی، توان تولید طبیعی امگا-۳ را کاهش داده و کیفیت منابع موجود را تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، رژیم‌های غذایی صنعتی‌شده حاوی نسبت بسیار بالاتر امگا-۶ نسبت به امگا-۳ هستند که این عدم تعادل خود به منشأ التهاب تبدیل می‌شود. در گذشته نسبت امگا-۶ به امگا-۳ در رژیم انسان‌ها نزدیک به یک به یک بود، اما امروزه در بسیاری از مناطق به ۲۰ به یک رسیده است.
راهکارهای پیشنهادی برای جبران کمبود
برای مقابله با این بحران، تیم تحقیقاتی موارد زیر را توصیه می‌کند:
- گسترش پرورش پایدار ماهی‌های چرب و توسعه کشت میکروجلبک برای تأمین امگا-۳ بدون فشار بر منابع طبیعی
- تولید و استفاده از مکمل‌های استاندارد حاوی اسیدهای EPA و DHA، مطابق با توصیه سازمان جهانی بهداشت (حدود ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرم روزانه)
- اصلاح سیاست‌های غذایی از طریق غنی‌سازی روغن‌ها و مواد غذایی اساسی (مثل نان و لبنیات) با امگا-۳
- آموزش عمومی و آگاهی‌رسانی به مصرف‌کنندگان درباره منابع گیاهی و دریایی امگا-۳ و خطرات نسبت نامتناسب امگا-۶ به امگا-۳
ضرورت اقدامات جهانی و ملی
محققان تأکید می‌کنند این موضوع تنها یک دغدغه تغذیه‌ای نیست، بلکه چالشی فرابخشی در حوزه سلامت عمومی و محیط زیست به شمار می‌رود. نهادهای بین‌المللی و دولتی باید سیاست‌های حمایت از شیلات پایدار، کاهش آلودگی دریاها و تشویق تولید مکمل‌های ارگانیک را در دستور کار قرار دهند تا همه افراد – به‌ویژه جوامع ساحلی و کم‌درآمد – حق دسترسی به امگا-۳ سالم را داشته باشند.
این مطالعه، نگرانی‌ها درباره تأمین آینده امگا-۳ را برجسته کرده و جرقه‌ای برای تحقیقات بیشتر و طراحی راهبردهای جامع تأمین مواد مغذی ضروری زده است. با اجرایی شدن پیشنهادها، می‌توان از بروز میلیون‌ها مورد بیماری مرتبط با التهاب مزمن و اختلالات قلبی-عروقی جلوگیری کرد.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
