پژوهشگران بیمارستان تحقیقاتی کودکان سنت جود در مطالعه‌ای نوآورانه نشان دادند پروتئینی طبیعی به نام میدکاین می‌تواند از تشکیل پلاک‌های آمیلوئید بتا در مغز جلوگیری کند و روند ابتلا به بیماری آلزایمر را متوقف سازد. این یافته می‌تواند نقطه عطفی در درک سازوکارهای این بیماری و طراحی درمان‌های مؤثر باشد.
آلزایمر از جمله شایع‌ترین دلایل زوال عقل است و با تجمع پروتئین آمیلوئید بتا در مغز همراه است. این پروتئین سمی با چسبیدن به یکدیگر توده‌های مضر درست می‌کند که سلول‌های عصبی را تخریب و در حافظه و کارکردهای شناختی اختلال ایجاد می‌کنند. تا کنون راهکار قطعی برای پیشگیری از شکل‌گیری این پلاک‌ها در دسترس نبود.
گروه پژوهشی به سرپرستی جونمین پنگ با استفاده از حسگرهای فلورسانس و میکروسکوپ الکترونی نشان دادند میدکاین به‌طور مستقیم به آمیلوئید بتا متصل و از رشد این توده‌ها ممانعت می‌کند. در آزمایش‌های فلورسنت، نمونه‌هایی که در آن‌ها میدکاین حضور داشت نور کمتری ساطع کردند که نشانه کاهش میزان پلاک‌سازی بود.
برای تأیید نقش محافظتی میدکاین، محققان از موش‌های مبتلا به مدل آزمایشگاهی آلزایمر استفاده کردند. وقتی ژن تولید میدکاین در این حیوانات خاموش شد، بار پلاک‌های آمیلوئید بتا به‌طرز چشمگیری افزایش یافت و اثبات شد میدکاین در شرایط طبیعی از انباشت این پروتئین سمی جلوگیری می‌کند.
میدکاین که در دوران جنینی در سطوح بالایی تولید می‌شود و نقشی کلیدی در رشد سلولی دارد، تاکنون بیشتر به‌عنوان نشانگر انواع سرطان‌ها شناخته می‌شد، اما این پژوهش نخستین بار پیوند میان آن و پیشگیری از آلزایمر را نمایان کرد.
این کشف، راه را برای طراحی داروهای جدید ضد آلزایمر باز می‌کند. محققان قصد دارند مولکول‌های کوچک طراحی کنند که بتوانند عملکرد میدکاین را تقلید کنند؛ داروهایی که به‌صورت خوراکی یا تزریقی قابل تجویز و دسترس بیماران باشد.
با توجه به اینکه بیش از ۵۰ میلیون نفر در جهان از زوال شناختی رنج می‌برند و هیچ درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد، این یافته می‌تواند نویدبخش گام بزرگی در سلامت مغز باشد. نتایج کامل این تحقیق در نشریه Nature Structural & Molecular Biology منتشر شده و مورد توجه محافل علمی بین‌المللی قرار گرفته است.
در گام بعدی، تیم تحقیقاتی در حال انجام آزمایش‌های بالینی مقدماتی است تا اثربخشی و ایمنی ترکیبات مشابه میدکاین را در انسان ارزیابی کند. اگر این مطالعات موفقیت‌آمیز باشد، می‌توان امیدوار بود طی سال‌های آتی شاهد عرضه نخستین داروی مبتنی بر میدکاین یا تقلید از آن برای مهار آلزایمر باشیم.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
