5770161
تازهترین دستاوردهای علمی در حوزه درمان HIV، افقهای جدیدی را پیش روی مبتلایان گشوده است. اکنون، با شروع بهموقع و پیوسته درمان، افراد دارای HIV میتوانند نهتنها طول عمری طبیعی و کیفیتی مشابه افراد سالم داشته باشند، بلکه خطر انتقال ویروس را به صفر برسانند. این پیشرفتها، که توسط متخصصان داخلی نیز تأیید میشود، انقلابی در مبارزه با این بیماری محسوب میشود و بر اهمیت تشخیص زودهنگام و دسترسی همگانی به خدمات درمانی تأکید دارد.
پیشرفتهای شگرف در درمان HIV: از کنترل ویروس تا زندگی عادی
دکتر لادن عباسیان، فوق تخصص بیماریهای عفونی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، در گفتوگو با رسانهها تأکید کرده است که تشخیص قطعی HIV دیگر به معنای پایان زندگی طبیعی نیست. ویروس HIV با هدف قرار دادن سلولهای ایمنی بدن، سیستم دفاعی را تضعیف میکند، اما داروهای نوین ضد ویروسی (ART) توانستهاند این روند را به کلی متوقف سازند. این داروها، تکثیر ویروس را مهار کرده و میزان بار ویروسی در خون را به حدی کاهش میدهند که عملاً قابل تشخیص نباشد. این مفهوم که به "U=U" (Undetectable = Untransmittable) یا "غیرقابل تشخیص برابر با غیرقابل انتقال" شناخته میشود، بدین معناست که فرد مبتلا به HIV تحت درمان موثر، قادر به انتقال ویروس به دیگران نیست. این دستاورد پزشکی، علاوه بر بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا، نقش کلیدی در کنترل گسترش جهانی HIV ایفا میکند و به مبتلایان امکان میدهد زندگی عادی، همراه با طول عمر و فعالیتهای اجتماعی کامل داشته باشند.
تغییر الگوی انتقال و آگاهی از وضعیت بیماری HIV در ایران
با وجود پیشرفتها در درمان HIV، چالشهای مربوط به شناسایی و آگاهی از بیماری همچنان پابرجاست. دکتر عباسیان با استناد به آمار سال ۱۴۰۴، تعداد افراد شناساییشده مبتلا به HIV در ایران را حدود ۲۵,۸۷۰ نفر اعلام کرد، در حالی که تخمین زده میشود ۴۱,۵۰۰ نفر در کشور با این ویروس زندگی میکنند. این شکاف قابل توجه میان آمار شناساییشده و واقعی، ضرورت افزایش پوشش تستدهی را بیش از پیش نمایان میسازد؛ چرا که تشخیص دیرهنگام علاوه بر آسیبهای بیشتر به فرد، به تداوم چرخه انتقال نیز کمک میکند.
نکته نگرانکننده دیگر، تغییر الگوی انتقال ویروس در سالهای اخیر است. در گذشته، اعتیاد تزریقی شایعترین راه انتقال HIV بود، اما گزارشهای ششماهه نخست سال ۱۴۰۴ نشان میدهد که ۶۳ درصد از موارد جدید ابتلا از طریق روابط جنسی صورت گرفته است. این آمار در مقایسه با ۳۰ درصد کل مبتلایان شناساییشده از این طریق، حاکی از یک دگرگونی مهم در مسیر انتقال ویروس است. علاوه بر این، ۷۳ درصد مبتلایان در ایران در گروه سنی ۲۰ تا ۴۵ سال قرار دارند؛ گروهی که بیشترین فعالیتهای اجتماعی و جنسی را دارند. این تغییرات، لزوم افزایش آگاهی و آموزش راههای پیشگیری از HIV، بهویژه استفاده از وسایل محافظتشده و پرهیز از رفتارهای پرخطر، را در میان جوانان دوچندان میکند.
پویش ملی تست HIV و دسترسی رایگان به خدمات درمانی
در راستای مقابله با گسترش HIV و کاهش فاصله میان مبتلایان شناساییشده و واقعی، وزارت بهداشت پویش ملی «من هم تست اچآیوی میدهم» را راهاندازی کرده است. این پویش با هدف افزایش آگاهی عمومی درباره لزوم انجام تست HIV برای افراد دارای هرگونه فاکتور خطر و تشویق آنان به انجام تست، برنامههای گستردهای را در دستور کار دارد. در حال حاضر، بیش از ۳۰۰ مرکز مشاوره بیماریهای رفتاری در سراسر کشور فعال هستند که خدمات جامع و محرمانه زیر را ارائه میدهند:
انجام تست HIV به صورت کاملاً رایگان و با حفظ محرمانگی کامل اطلاعات مراجعان
ارائه درمانهای رایگان و حمایتهای دارویی برای افراد مبتلا، در صورت تشخیص ابتلا
مشاوره روانشناختی، انجام تستهای لازم برای اعضای خانواده و ارائه خدمات حمایتی
همچنین، برای دسترسی آسانتر شهروندان به خدمات تشخیصی و افزایش سطح آگاهی عمومی، میزهای اطلاعرسانی و تست رایگان HIV در پارکها و میادین اصلی شهرها مستقر شدهاند. این پایگاههای سیار، با حضور مشاوران آموزشدیده، فرصت مناسبی برای افرادی است که قصد دارند بدون مراجعه به مراکز درمانی و در محیطی آساندسترس، از وضعیت سلامت خود آگاه شوند.
نقش تولید داخلی و حمایت درمانی در مبارزه با HIV
ایران در مسیر خودکفایی در تأمین داروهای مورد نیاز برای درمان HIV گامهای مؤثری برداشته است. دکتر عباسیان اعلام کرد که بخش عمدهای از داروهای خوراکی مورد استفاده مبتلایان به HIV اکنون در داخل کشور تولید میشود، که این امر دسترسی به درمان را تسهیل کرده و وابستگی به خارج را کاهش میدهد. این موفقیت، نشاندهنده توانمندیهای داروسازی کشور در حوزه داروهای پیچیده است.
با این حال، در موارد خاص مانند درمان کودکان مبتلا به HIV و همچنین مادران باردار، همچنان نیاز به تأمین داروهای تزریقی و خوراکی خاص از خارج کشور وجود دارد. این داروها نقش حیاتی در جلوگیری از انتقال ویروس از مادر به نوزاد دارند. وزارت بهداشت برنامه جامعتری برای کنترل HIV اجرا میکند که شامل انجام تست HIV برای تمام مادران باردار است. در صورت مثبت بودن نتیجه تست، درمان فوری مادر آغاز و نوزاد نیز بلافاصله پس از تولد تحت درمان قرار میگیرد تا خطر انتقال ویروس از مادر به نوزاد به حداقل برسد. ترکیب درمانی موجود، چه تولید داخل و چه وارداتی، تضمینکننده پوشش درمانی جامع برای همه گروههای مبتلا به HIV است.
کاهش انگ اجتماعی؛ گامی حیاتی در کنترل بیماری HIV
انگ اجتماعی مرتبط با HIV یکی از بزرگترین و پیچیدهترین موانع در مسیر کنترل و ریشهکنی این بیماری است. دکتر عباسیان با اشاره به گستردگی «انگ اجتماعی اچآیوی» در جامعه، تأکید کرد که ترس از قضاوت، برچسبزنی و طردشدگی، بسیاری از افراد را از مراجعه برای تست و دریافت درمان بازمیدارد. آگاهی عمومی پایین درباره راههای واقعی انتقال HIV، به گسترش این انگ دامن میزند. لازم است همگان بدانند که HIV تنها از طریق خون و ترشحات جنسی (مانند مایع منی، ترشحات واژن، شیر مادر) منتقل میشود و تماسهای روزمره مانند دست دادن، روبوسی، همسفره شدن، استفاده مشترک از ظروف و تماس با عرق، اشک یا بزاق، هیچ نقشی در انتقال ویروس ندارد.
افسردگی، انزوای روانی و از دست دادن اعتماد به نفس، از جمله پیامدهای مستقیم انگ اجتماعی برای مبتلایان است. فرد مبتلا به HIV ممکن است حتی در خانواده و محیط اجتماعی با طردشدگی روبهرو شود که این موضوع روند درمان را مختل و سلامت روان فرد را تهدید میکند. رسانهها و نهادهای آموزشی نقش حیاتی در شفافسازی و رفع این سوءتفاهمات ایفا میکنند. کاهش انگ اجتماعی نه تنها به بهبود سلامت روان افراد مبتلا کمک میکند، بلکه باعث تشویق افراد در معرض خطر به انجام تستهای دورهای و در نتیجه، تشخیص زودهنگام و قطع زنجیره انتقال HIV میشود. مبارزه با HIV مستلزم مبارزهای همهجانبه با نادانی و تبعیض است تا سلامت فردی و جمعی حفظ گردد و همه بتوانند بدون ترس، به خدمات درمانی و حمایتی دسترسی پیدا کنند.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- رئیس کل سازمان نظام پزشکی جزئیات تازهای از وضعیت درمانی رضا امیرخانی را اعلام کرد
- مرکز پژوهشهای مجلس از پرداخت سالانه ۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه به شرکتهای دارویی برای تولید داروهای مبتنی بر تریاک پرده برداشت
- علیرغم آلودگی هوا و بحران کمبود دارو، داروخانههای بیماران خاص بیوقفه خدمترسانی میکنند
- رئیس کل سازمان نظام پزشکی جزئیات تازهای از وضعیت درمانی رضا امیرخانی را اعلام کرد
About the Author
