n00020317 b
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت در همایش روز جهانی ایدز با اعلام آمارهای تکاندهندهای از وضعیت جهانی و ملی HIV، بر لزوم تقویت فوری برنامههای پیشگیری و درمان این ویروس تاکید کرد. وی هشدار داد که با وجود پیشرفتها، HIV همچنان سالانه جان صدها هزار نفر را میگیرد و تغییر الگوی انتقال در کشور میتواند به یک اپیدمی عمومی منجر شود.
آمار جهانی HIV: چهل میلیون نفر درگیر، چالشها و پیشرفتها
قباد مرادی، رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر، در تشریح وضعیت جهانی HIV اعلام کرد که تا پایان سال ۲۰۲۴، حدود ۴۰ میلیون نفر در سراسر جهان با این ویروس زندگی میکردند. این در حالی است که با وجود کاهش نسبی موارد ابتلا طی یک دهه گذشته، همچنان سالانه حدود ۱.۳ میلیون نفر به ویروس HIV آلوده میشوند و متاسفانه ۶۳۰ هزار نفر نیز جان خود را بر اثر عوارض ناشی از آن از دست میدهند.
از زمان آغاز اپیدمی HIV، بیش از ۹۱ میلیون نفر در جهان به این ویروس مبتلا شدهاند و حدود ۴۴ میلیون نفر نیز جان باختهاند که این آمار نشاندهنده ابعاد گسترده این چالش بهداشت جهانی است. با این حال، پیشرفتهای چشمگیر در علم پزشکی، به ویژه در زمینه درمان ضدویروسی (ART)، امیدهای تازهای را به وجود آورده؛ به طوری که در حال حاضر، ۳۶ میلیون نفر از مبتلایان به HIV تحت این درمان قرار دارند که به بهبود کیفیت و افزایش طول عمر آنها کمک شایانی کرده است.
اهداف جهانی مبارزه با HIV: از ۹۰-۹۰-۹۰ تا ۹۵-۹۵-۹۵ و مسیر پیشرو
جامعه جهانی برای مهار اپیدمی HIV، اهداف بلندپروازانهای را تدوین کرده است. این اهداف که پیش از این با عنوان ۹۰-۹۰-۹۰ شناخته میشدند (شناسایی ۹۰ درصد مبتلایان تخمینی، تحت درمان قرار دادن ۹۰ درصد از شناساییشدگان، و دستیابی به کنترل ویروسی در ۹۰ درصد افراد تحت درمان)، اکنون به ۹۵-۹۵-۹۵ تا سال ۲۰۳۰ ارتقا یافتهاند. دستیابی به این اهداف جهانی برای کنترل و در نهایت پایان دادن به اپیدمی HIV، نیازمند عزمی بینالمللی و همکاری گسترده کشورها است. رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر بر این نکته تاکید کرد که اگرچه این اهداف چالشبرانگیز و دشوار هستند، اما اجماع جهانی بر سر آنها، کشورها را ملزم به حرکت در این مسیر کرده است.
تحول در الگوی انتقال HIV در ایران: زنگ خطر برای سیاستگذاران
در ایران، الگوی انتقال HIV دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است. مرادی اظهار داشت در حالی که در گذشته، بخش عمده موارد ابتلا به HIV ناشی از اعتیاد تزریقی بود، امروز تنها ۷ درصد از موارد از این طریق منتقل میشوند. این کاهش چشمگیر نتیجه موفقیتآمیز برنامههای کاهش آسیب است. اما همزمان، سهم انتقال جنسی به مرور در حال افزایش است و این روند، زنگ خطری جدی برای متولیان سلامت کشور به شمار میرود.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر هشدار داد که اگر شکل مداخلات، آموزشها و نگاه کلان به بیماری HIV تغییر نکند، این دگرگونی میتواند اپیدمی را از حالت متمرکز به سمت یک اپیدمی عمومی سوق دهد.
بیشترین موارد تشخیص HIV در ایران در گروههای سنی بالای ۲۱ سال مشاهده میشود و این بیماران ممکن است رفتارهای پرخطر دیگری نیز داشته باشند. خوشبختانه، انتقال مادر به کودک در کشور بسیار کم و تنها حدود یک درصد از کل موارد را شامل میشود که نشاندهنده کنترل نسبی این مسیر انتقال حیاتی است.
شاخصهای نگرانکننده وضعیت HIV در کشور و پیامدهای آن
شاخصهای کنونی وضعیت HIV در ایران نشاندهنده نیاز مبرم به بازنگری و تقویت برنامهها است. رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر به چند شاخص مهم اشاره کرد:
۷۶ درصد از مبتلایان هنگام تشخیص، سطح CD4 کمتر از ۵۰۰ دارند؛ این امر بیانگر تشخیص دیرهنگام بسیاری از بیماران است که فرصت درمان موثر را کاهش میدهد.
میزان مرگومیر در سال اول تشخیص بین ۶ تا ۷ درصد است که این آمار نیز هشداردهنده بوده و نشان از مراجعه دیرهنگام به دلیل ناآگاهی یا دسترسی محدود به خدمات دارد.
افزایش درصد زنان مبتلا و رشد انتقال جنسی، از دیگر شاخصهای نگرانکننده به شمار میروند که نیاز به مداخلات جنسیتی و آگاهیبخشی را دوچندان میکند.
تنها شاخص مثبتی که مرادی به آن اشاره کرد، پایین بودن میزان ابتلا به HIV در کودکان است که حاکی از عدم گردش گسترده ویروس در جمعیت عمومی کشور است. وی تاکید کرد که این پنج شاخص غیرمستقیم، وضعیت کلی بیماری HIV را نشان میدهند و برنامهها باید برای مقابله با این چالشها تقویت شوند.
مسیر پیشرو برای کنترل HIV: تاکید بر آگاهی، پیشگیری و درمان جامع
با وجود موفقیتهای برنامههای کاهش آسیب در کنترل انتقال HIV از طریق تزریق، که منجر به کاهش تعداد معتادان تزریقی در کشور شده است، اما غفلت از دستاوردهای قبلی و عدم توجه به روندهای جدید میتواند بحرانساز باشد.
راهکارهای کلیدی برای مقابله با تغییر الگوی انتقال HIV در کشور شامل موارد زیر است:
افزایش تشخیص زودهنگام: با هدف قرار دادن گروههای پرخطر و تسهیل دسترسی به آزمایشها.
حفظ و تقویت برنامههای کاهش آسیب: شامل درمان افراد معتاد و جلوگیری از بازگشت به رفتارهای پرخطر.
تقویت آموزش و آگاهی عمومی: به ویژه در گروههای پرخطر و عموم مردم در مورد راههای انتقال و پیشگیری از HIV.
بهبود اثربخشی مداخلات درمانی و پیشگیرانه: از جمله دسترسی آسان و پایدار به داروهای ضدویروسی.
رئیس مرکز مدیریت بیماریهای واگیر در پایان تاکید کرد که عدم بهروزرسانی برنامهها و مداخلات متناسب با روندهای جدید انتقال HIV میتواند منجر به سرایت ویروس از گروههای محدود به جمعیت عمومی و ایجاد یک اپیدمی گستردهتر شود. بنابراین، هوشیاری، اقدام سریع و رویکردی جامع برای مقابله با این چالش بهداشتی حیاتی است.
مجله زیبایی و سلامت دکتر آناهیتا کریمی
مطالب مرتبط
- متخصصان بر تقویت فوری تابآوری نظام سلامت کودکان برای مقابله با بحرانهای پیشرو تاکید کردند
- نقش حیاتی تغذیه در مهار آنفلوآنزا؛ راهنمای جامع خوراکیهای مجاز و ممنوع
- متخصصان هشدار میدهند: مقاومت آنتیبیوتیکی سلامت جامعه را به مرز بحران کشانده است
- متخصصان هشدار میدهند: شیرینیهای رژیمی تضمینی برای کنترل قند خون دیابتیها نیستند
About the Author
